Page 19 - PYRGOI_FRYKTORIES_AKROPOLEIS

Κοινωνία και επι-κοινωνία:
κώδικες επικοινωνίας

Σοφία Μπαδήλα
Α
πό τα πρώτα χρόνια της ύπαρξης του, ο άνθρωπος έψαχνε
τρόπους προκειμένου να επι-«κοινωνήσει» με τους γύρω του.
Καθώς γλώσσα δεν υπήρχε, αρχικά, επέλεξε να αφήνει ίχνη

επάνω σε βράχους σε σπηλιές (βραχογραφίες) κι έτσι να μεταφέρει
κάποιο μήνυμα σε όποιον περάσει από εκεί κατόπιν (λόγου χάριν να
ζητήσει τη συνδρομή του σε κυνήγι ή να τον προειδοποιήσει για
ενδεχόμενο κίνδυνο). Αυτή του η υπαρξιακή ανάγκη, εξακολούθησε να

υπάρχει ακόμη κι όταν επινοήθηκε η γλώσσα ως σύστημα επικοινωνίας.
Έτσι, ο άνθρωπος εξακολούθησε να χρησιμοποιεί, εκτός από τον
γλωσσικό κώδικα, βλέμματα, νοήματα, κραυγές, φωτιές, κλπ. Όλα αυτά,
επιστρατεύθηκαν, συνδυάστηκαν και δημιούργησαν μη λεκτικούς

κώδικες επικοινωνίας, οι οποίοι βασίζονται σε σήματα ή σύμβολα και
αποσκοπούν σε μια διαφορετική αλλά σαφή επικοινωνία.

Λόγοι για τη δημιουργία κωδίκων αποτελούν οι περιπτώσεις εκείνες
οι οποίες καθιστούν αδύνατη ή απαγορευτική την επίτευξη επικοινωνίας
με τη χρήση γραπτής ή προφορικής γλώσσας. Η μακρινή απόσταση, η

περίοδος πολέμου, μεταξύ μελών μυστικών οργανώσεων, είναι κάποιοι
από αυτούς. Η αναγκαιότητα που επιτάσσουν συνθήκες σαν αυτές,
οδήγησε τον άνθρωπο στη δημιουργία κωδικοποιημένων μηνυμάτων

με σκοπό το μήνυμα να γίνεται κατανοητό από τον παραλήπτη ακόμη κι
όταν δε μεσολαβεί μεταξύ τους άμεση επαφή.

Υπάρχουν για διάφορα θέματα κώδικες και για όλες σχεδόν τις
επιστήμες και τις εκδηλώσεις και εκφράσεις του ανθρώπου. Τέτοιοι
κώδικες μπορεί να είναι ο κώδικας γραφής των τυφλών, η νοηματική

γλώσσα των κωφών ή τα σήματα καπνού που χρησιμοποιούσαν οι
Ινδιάνοι για να επικοινωνήσουν από απόσταση.

Οι φρυκτωρίες

Οι φρυκτωρίες ήταν ένα σύστημα οπτικής επικοινωνίας στην αρχαία

Ελλάδα. Συνήθως βρίσκονταν κτισμένες σε απολήξεις βουνών για να
ελέγχουν τα οδικά περάσματα, αλλά χρησίμευαν και σαν ορμητήρια
καθώς επίσης και ως μέρη εκγύμνασης νεοσύλλεκτων στρατιωτών. Τα
σημεία αυτά είχαν επιλεχθεί με βάση τη γεωγραφική τους θέση και τις

17